Бистиң ха-дуңмавыс болур эвээш санныг тывалар амгы үеде Кыдаттың Синьзян-Уйгур автономнуг районнуң соңгу-барыын чүгүнде Алдай аймаанда каас-чараш тайга-даcкыл черлерде чурттап чоруурлар.  Бо девискээр мурнуу чүгүнде - Даг Алтай, барыын чүгүнде - Казахстан, чөөн чүгүнде - Моол Арат Республика-биле кызыгаарлажып  чыдар. Бо аймакта кожа-хелбээ хөй националдыг чоннар: казахтар, моолдар, кыдаттар, дүнкеннер дээш оон-даа өске чоннуң төлээлери чурттап турар.

Кыдат тываларынга 1992  чылда  чогаалчы Игорь Иргит бир дугаар барып оларга ужурашкан, а 1993 ч этнограф эртемден Марина Моңгуш аңаа барып, оларның дугайында эртем ажылдарын бижээн.