Портал тувиноведения

Tuva.Asia / Новые исследования Тувы

English version/Английская версия
Сегодня 29 марта 2024 г.
11 марта 2011 Тува. Общество

В.Ш.Көк-оолдуң 105 харлаанынга

В.Ш.Көк-оолдуң 105 харлаанынгаМарт 11 - де 14 шакта, Виктор Көк - оол аттыг хөгжүм - шии театрының бичии сценазынга Виктор Шогжаповичиниң 105 харлаанынга тураскааткан сактыышкын - ужуражылганы эрттирер. Бо сактыышкыннарны “Тэт  а тэт” деп бичии сценага кылырда, театрның дугайында көрүкчүлерге таныштырылганы кылып, “Ажык эжиктер” деп эгелээшкин адаа - биле организастап турар. Бичии өөреникчилерге болгаш салым - чаянныг уруглар школазының сургуулдарынга РСФСР - ниң алдарлыг, Тываның Улустуң артизи Виктор Шогжапович Көк - оолдуң дугайында солун сактыышкыннарлыг программаны театрның артистери белеткээн. Ында, тыва чоннуң онзагай салым - чаянныг, тыва шии чогаалының болгаш театр уран - чүүлүнүң эге таваан салганнарның бирээзи, улуг Артист, бот - тывынгыр композитор, ыраажы, баштайгы радиодиктор Виктор Шогжапович Көк - оолдуң допчу - намдарын, ооң бижээни ырыларын, өлүм чок классика болган “Хайыраан бот” деп шииниң кол рольдары - Кара биле Седиптиң дөрт салгалда ойнап чораан артистериниң күүселдези - биле оюн - тоглаазы болур. Оон аңгыда, театрның хоочуннары улуг башкызының дугайында солун сактыышкыннарны кылырлар.

Виктор Шогжапович Көк - оолдуң чогум төрүттүнген хүнү - март 1 - ле дээрзин сагындырып каалы. 

“Хайыраан боттуң” автору Өвүр кожуунуң Торгалыгга Түлүш Шогжап деп шевер бызаңчы кижиниң өг - бүлезиниң 17 ажы - төлүнүң 13 дугаары кылдыр төрүттүнген. Авазы ызыгуур салгаан, ады - сураа билдингир,  шыырак хамнарның бирээзи чораан. Өг - бүлези ядыы  - түреңги чораанындан, бичии Көк - оол кара чажындан тура хөлечиктеп өзүп келген.

Элээди кылдыр өзүп келгеш, Кызылга келгеш, Араттың революстуг шериинге үш чыл шериг албанын эрттирген. Бичии чажындан тура уран - чүүлге сонуургалдыг кылдыр өскен болгаш, төпке келгеш, бир дугаар шии, концерт көргеш, дыка сонуургап, кайгап көрген. Улаштыр ол сонуургалы өөскүп, бот - тывынгыр артистерниң киржилгези - биле тургустунган бөлгүмге киржип эгелээн. 1925 чылдың май 2 - де бир дугаар “Хам - оол” деп тыва шииге кол роль - хамның овур - хевирин кончуг шын ойнап. Ол бичии чорааш, авазының алганып -  В.Ш.Көк-оолдуң 105 харлаанынгахамнап турганын көрүп өскен болгаш, канчаар хамнаарын дыка эки билир турган. Уран - чүүлге бир дугаар базымы болгаш чедиишкини ону улам чүглендирипкен.

ТАР - ның Арат революстуг шериинге шериг албанын эрттирген соонда, В.Ш. Көк - оолду бөлүк тыва аныяктар - биле Москваже өөредип чоргускан. Ол 1928 - 1932 чылдарда Чөөн чүктүң ажылчы чонунуң коммунистиг университединге ( КУТВ) өөренип чораан. Өөренип турган үезинде М. Горькийниң болгаш  В. Маяковскийниң университетке болган ужуражылгаларынга киржип, оларның чогаалдарын канчаар күүседип турганын херечилеп көрген. Виктор Шогжапович - эң баштайгы дээди эртемниг тываларның бирээзи. Ынчалза - даа ону 1934 чылда уран - чүүл талазы - биле эртем чедип алыры - биле, катап база Москваже өөредип чоргускан. Ол келгеш, Күрүнениң театр уран - чүүлүнүң институдунга Россияның театр уран - чүүлүнүң  тургузукчулары К.С. Станиславский биле В.И. Немирович - Данченконуң кичээлдеринге киржип, олардан хөй - ле эртем - билиглерни алган. Ынчалза - даа, бир чыл болганда, Тывага уран - чүүл ажылдакчылары чедишпези - биле, В.Ш. Көк - оолду дедир Тывазынче кыйгыртыпкан. Чанып келгеш - ле, бүгү назынын театр деп кайгамчыктыг уран - чүүл - биле холбап, бүгү назынында ажылдап келген.

1936 чылда тыва театр - студия ажыттынарга, аңаа бодунуң бижип кааны чаңгыс көжегелиг "Чалым - Хая", "Эки хүн", "Чутту утпаалыңар", "Маны - Кара", "Ах, чаражын" деп шиилерин боду режиссер кылдыр база тургузуп турган.

Улуг артистиң допчу намдары аажок байлак болгаш хөй талалыг. Ол дугайты эртен театрның бичии сценазынга болур көргүзүгден көрүп ап болур силер. 

На сайте установлена система Orphus. Если вы обнаружили ошибку, пожалуйста, сообщите нам, выделив фрагмент с ошибкой и нажав Ctrl + Enter. Ваш браузер останется на этой же странице.


ВКонтакте ОБСУЖДЕНИЕ

© 2009—2024, Тува.Азия - портал тувиноведения, электронный журнал «Новые исследования Тувы». Все права защищены.
Сайт основан в 2009 году
Зарегистрирован в качестве СМИ Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (Роскомнадзор), свидетельство о регистрации Эл №ФС77-37967 от 5 ноября 2009 г.

При цитировании или перепечатке новостей — ссылка (для сайтов в интернете — гиперссылка) на новостную ленту «Тува.Азия» обязательна.

Рейтинг@Mail.ru

География посетителей сайта